SİNEM NAZLI DEMİR
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi ve Özgürlükçü Hukukçular Derneği (ÖHD), 25 Haziran’da İstanbul’da düzenlenen Onur Yürüyüşü’nden sonra gözaltına alınan ve uluslararası koruma statüsüne sahip olan İranlı mülteci Elyas Torabibaeskendari’nin serbest bırakılması için çağrı yaptı. Torabibaeskendari’nin sınır dışı edilirse ülkesi İran’da idam edilme riskinin olduğunu belirten dernek temsilcileri ve avukatlar, “Elyas’ın sınırdışı edilmesini önleyin, serbest bırakın” dedi.
İHD ve ÖHD temsilcileri, İstanbul Onur Yürüyüşü Komitesi ve 25 Haziran’daki Onur Yürüyüşü’nde gözaltına alınan İranlı mülteci Elyas Torabibaeskendari’nin ailesi, bugün İHD İstanbul Şubesi’nde Torabibaeskendari’nin serbest bırakılması için basın açıklaması yaptı.
ELYAS TORABİBAESKENDARİ’NİN SERBEST BIRAKILMASI İÇİN ÇAĞRIDA BULUNDULAR
Açıklamaya İHD İstanbul Şubesi adına Bilal Yıldız ve İHD Eş Genel Başkanı Eren Keskin, İHD avukatı Davut Arslan, İstanbul Onur Yürüyüşü Komitesi’nden Tuna Kemal Bulut, ÖHD avukatı Vedat Çağrıtekin, İHD LGBTİ+ Komisyonu, MLSA, Elyas Torabibaeskendari’nin ablası Andisheh Torabibaeskendari ve annesi Ashraf Torabibaeskendari katıldı.
Açıklamada Torabibaeskendari’nin sınır dışı edilirse ülkesi İran’da idam edilme riskinin bulunduğunu belirten konuşmacılar, Torabibaeskendari’nin hukuksuz yere gözaltına alındığını söyleyerek serbest bırakılması yönünde çağrıda bulundular.
“ÇOCUĞUMU KELEPÇEYLE GÖRDÜK, O BİR KATİL DEĞİL”
Açıklamada ilk olarak söz alan İHD Eş Genel Başkanı Eren Keskin, devletin yaşamsal risk taşıyan mültecileri geri göndermemesi gerektiğini belirtti. Keskin, “Devlet, altına imza attığı sözleşmelere aykırı olarak Türk vatandaşı olmayan bazı arkadaşlarımızı geri gönderme merkezlerine yolladı. Bunlardan biri de Elyas. Uluslararası koruma statüsü altında olmasına rağmen geri gönderilmesinde hayati tehlike bulunan bir kişiyi geri gönderme maalesef merkeze gönderdi. Bugüne kadar avukat arkadaşlarımız zaten birazdan onlara söz vereceğiz. Kendisiyle iletişim kuramadılar” dedi.
Torabibaeskendari’nin annesi Ashraf Torabibaeskendari ise çocuğuyla kısa süreli iletişim kurabildiğini belirterek, “Çocuğum evden her çıktığında onu merak ediyorum, ona kötü sözler söyleyecekler diye. Çünkü hem İran’da hem de Türkiye’de herkes yönelimlere doğru bir şekilde bakmıyor. Çocuğumu kelepçeyle gördük. O bir katil değil. Elleri şişmişti, bu çok haksızlık” ifadelerini kullandı.
ELYAS’IN DURUMU AVUKATLARDAN GİZLENİYOR”
Açıklamada konuşan İHD üyesi Bilal Yıldız, Torabibaeskendari’nin avukatlarıyla görüştürülmesine izin verilmediğini belirtti. Yıldız, “Elyas, geri gönderme merkezine gönderilmedi, adeta kaçırıldı. Avukatlarıyla görüştürülmeden resmen kaçırıldı. Geri gönderilmesi imkansız olmasına rağmen diretmeyle devlet Elyas’ı sınırdışı etmeye çalışmakta. Elyas’ın durumu avukatlardan gizleniyor. Bir kez daha yetkililere sesleniyoruz. Bir an önce sorumluluk alsınlar, Elyas’ın yaşam hakkı korunsun. Bu sürecin takipçisi olacağız. Geri gönderme kararı kaldırılsın” diye konuştu.
ÖHD avukatı Vedat Çağrıtekin de Torabibaeskendari’nin durumuyla ilgili yeterli bilgilerinin olmadığını belirtti. Çağrıtekin, “Elyas’ın bu süreç içerisinde nasıl bir yolculuk yaptığını bilmiyoruz, ellerinin şişmiş olduğunu biliyoruz sadece. Tüm bunlar işkenceye uğradığını gösteriyor. Elyas’ın can güvenliğinden endişe duyuyoruz. İran’da idam cezasına çarptırılacağını biliyoruz. Bu kişi geri gönderilemeyecek kişilerden biri. Elyas’ı serbest bırakın. Mültecilere yönelik bu ihlallere son verin” dedi.
“ELYAS’IN DOSYASINA ERİŞEMİYORUZ”
İHD avukatlarından Davut Arslan da Elyas’ın dosyasına ulaşamadıklarını aktardı. Arslan, hukuki süreci bu nedenle başlatamadıklarını belirterek “İdari yargıda sınır dışı kararına itiraz edemiyoruz. Yabancılar adli işlem gördüğünde durumları göç idaresine bildirilir. Ancak son zamanlarda otomatik olarak sınır dışı kararı tesis ediliyor. Çok kısa bir süre, 7 gün içinde bu kararın durdurulması için dava açılması gerekiyor. Yetiştirebilsek dahi Elyas’ın riski devam ediyor olacak” ifadelerini kullandı.
“ELYAS’I ALANA KADAR MÜCADELEMİZDEN VAZGEÇMEYECEĞİZ”
İstanbul Onur Yürüyüşü Komitesi’nden Tuna Kemal Bulut da açıklamada söz aldı ve onur yürüyüşlerinde gerçekleştirilen gözaltılara değindi. Bulut, “21. İstanbul Onur Yürüyüşü kapsamındaki etkinlikte basın açıklamasının tamamlanmasının ardından keyfi bir şekilde birçok arkadaşımız gözaltına alındı. Devlet eliyle bizler ‘öcü ve hastalıklı’ gibi gösteriliyoruz. Buna istinaden Türkiye’nin çeşitli yerlerindeki yürüyüşlerimizde saldırılara maruz kaldık. Korkmuyoruz, bugün ve bundan sonra da mücadeleye devam edeceğiz. Elyas’ı alana kadar mücadelemizden vazgeçmeyeceğiz. Biz lubunyalar varlığımızı gizlemiyoruz. Vardık, varız, var olmaya devam edeceğiz. Alışın, barışın, buradayız ve gitmiyoruz” dedi.
Basın açıklamasını İHD İstanbul Şubesi Sekreteri Oya Ersoy okudu. Ersoy, açıklamada şöyle konuştu:
“GÖRÜŞME TALEPLERİMİZ REDDEDİLMİŞTİR: 25 Haziran 2023 tarihinde yapılan İstanbul Pride yürüyüşünden sonra gözaltına alınan uluslararası koruma statüsüne sahip İranlı Mülteci Elyas Torabibaeskendari, halen Urfa Geri Gönderme Merkezi’nde idari gözetim altında tutulmakta, idam edilme ve işkence görme riski olmasına rağmen ülkesi İran’a sınır dışı edilme tehdidi ile karşı karşıya bulunmaktadır. Avukatlara, Torabibaeskendari’nin Tuzla Geri Gönderme Merkezi’ne sevk edileceği söylenmiş ve avukatlar henüz emniyette iken Torabibaeskendari araca bindirilerek Urfa’ya götürülmüştür. 27 Haziran tarihinde avukatlar Tuzla Geri Gönderme Merkezi’ne giderek kendisi ile görüşmek istemiş fakat tüm ısrar ve çabalarına rağmen oraya hiç getirilmediği söylenerek görüşme taleplerimiz reddedilmiştir.
HİÇBİR İŞLEMİN YAPILMADIĞI İFADE EDİLMİŞTİR: Daha sonra avukatlara, Elyas’ın Urfa Geri Gönderme Merkezi’ne sevk edildiği bilgisi verilmiştir. Bu bilgi üzerine İnsan Hakları Derneği ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği Urfa Şubesi ile iletişim kurulmuş ve her iki kurumdan da avukatlar 27 Haziran tarihinde Urfa Geri Gönderme Merkezi’ne giderek Elyas ile görüşmek istemiş fakat kapıdaki güvenlikten dahi geçememişlerdir. Kendilerine yeni getirilen 40 kişinin olduğu ve Torabibaeskendari’nin de bunlar arasında olabileceği, ancak bayram tatili nedeniyle hiçbir işlemin yapılmadığı ifade edilmiştir.
ELYAS’IN İRAN’A GERİ GÖNDERİLME TEHLİKESİ VAR: Yapılan girişimler ve olayın kamuoyuna yansımasından sonra 28 Haziran tarihinde Torabibaeskendari, ailesini telefonla aramış, iki dakikalık telefon görüşmesinde de Urfa Geri Gönderme Merkezi’nde çok kötü koşullarda tutulduğunu ve sınır dışı edilme riski altında olduğunu ifade etmiştir. Torabibaeskendari’nin İran’a gönderilmesi durumunda cinsel yönelimi nedeniyle ağır işkenceye maruz kalması ve hatta idam cezasına çarpıtılarak yaşam hakkının ihlal edilmesi söz konusuyken Torabibaeskendari, ülkesi İran’a geri gönderilme tehlikesi altında bulunuyor.
İŞKENCEYE KARŞI USUL GÜVENCESİ İHLAL EDİLİYOR: Türkiye tarafından ‘şartlı mülteci’ olarak tanınan ve İstanbul ilinde kayıtlı olan bir kişinin geri gönderilmesi, hem ‘Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’ hem de ‘Uluslararası İnsan Hakları Sözleşmesi’ bakımından ağır ihlaller doğuracaktır. Zira bu metinlerde, herhangi bir kişinin işkence görme ihtimali veya can güvenliği riski olması halinde ülkesine iade edilemeyeceği açıkça belirtilmiştir. Sonuç olarak; 25 Haziran 2023 tarihinden bu yana Torabibaeskendari’den sağlıklı bir haber alınamıyor olması, avukatları ve ailesiyle görüşme hakkının engellenmesi, işkenceye karşı usul güvencelerinin ihlal edildiği anlamına gelmektedir.
ELYAS’IN SERBEST BIRAKILMASINI TALEP EDİYORUZ: Uluslararası koruma altında bulunan Torabibaeskendari’nin nerede ve hangi koşullarda tutulduğunun resmi makamlarca açıklanmasını, ailesi ve avukatlarıyla görüş hakkının sağlanmasını ve derhal serbest bırakılmasını talep ediyoruz.”
